Juli 2024, gepost via Linkedin: De posts over hoogbegaafdheid vliegen mij tegenwoordig veel te vaak om de oren. Van een: 'herken hoogbegaafdheid bij je kind' tot een 'praatplaat over hoogbegaafdheid'. ik krijg er inmiddels de kriebels van. Waarom?
Over de term hoogbegaafdheid (HB) bestaat geen consensus. Maar dan ook echt helemaal geen enkele consensus. Er zijn wel meer dan 100 beschrijvingen van de term HB, waarvan voor het gros weinig tot geen onderbouwing uit onderzoek bestaat. Daarbij zijn er meer verschillen dan overeenkomsten tussen kinderen die als HB worden bestempeld. Met andere woorden: kinderen die hoogbegaafd worden genoemd laten allemaal verschillende gevoelens, gedrag, behoeften en ondersteuningsbehoeften zien. We kunnen dus helemaal geen betrouwbaar lijstje met DE kenmerken van een HB kind presenteren. Dit verklaart - in mijn ogen - ook gelijk waarom je in elke post of artikel weer andere kenmerken leest.
Een ander belangrijk probleem is dat wanneer je een kind “hoogbegaafd” noemt dit bepaalde verwachtingen met zich meebrengt. De verwachtingen kunnen veel druk leggen op kinderen, wat vervolgens weer samen kan gaan met onderpresteren en belemmeringen in het sociale contact met leeftijdsgenoten. Zo zou het woord kunnen suggereren dat sprake is van een vaststaande ontwikkelingsvoorsprong.
Passender zou zijn - in mijn ogen - om het te benaderen als een hoog ontwikkelingspotentieel, wat eerder de suggestie wekt dat sprake is van een gunstige basis om je met behulp van inzet, motivatie, creativiteit en de juiste hulp maximaal te kunnen ontwikkelen. Hiermee wordt de focus verlegt naar de eigen invloed en autonomie. Door te spreken van potentieel wordt eveneens het maken van fouten genormaliseerd, iets wat helpend is bij een doelgroep die vaak perfectionistische kenmerken laat zien.
Wij doen in de praktijk dan ook geen 'HB-onderzoek'. Tot grote teleurstelling van sommige ouders. Het kan wel helpend zijn om in kaart te brengen waar de sterktes en uitdagingen liggen van een kind, om van hieruit te kunnen bekijken wat een kind nodig heeft om zich op positieve wijze te kunnen ontwikkelen. Ieder kind heeft daarin een behoeften en vraagt een eigen aanpak. Zoals benoemd, geldt dit ook – en misschien zelfs in het bijzonder – voor kinderen met een hoog ontwikkelingspotentieel.
Het onderzoek is niet gericht op het geven van een label, maar op het beter leren begrijpen van een kind en zijn of haar uitdagingen en vanuit hier verder te kijken naar wat er nodig is. Want dat deze kinderen uitdagingen op hun pad krijgen is wel duidelijk, daarover zal je mij niet horen.
Deze kinderen verdienen de beste hulp en ouders de beste begeleiding, daarover valt niet te twisten. Maar zullen we dan iets minder scheutig zijn met het strooien van de term hoogbegaafdheid en weer simpelweg kijken naar wat het kind echt nodig heeft?
Comments